Graag leg ik je kort en krachtig uit wat aromatherapie is, hoe het werkt en waarom het werkt. Er is alleen veel meer over te vertellen dan wat je op deze pagina leest. Daarom kun je in verschillende blogs op deze website nog veel meer informatie lezen over aromatherapie en de kracht van etherische olie. Op mijn Instagram-account kun je hier onder verschillende ‘highlights’ en onder ‘gidsen’ ook veel informatie over vinden.
Aromatherapie
Aromatherapie wordt ook wel geurtherapie genoemd en kan omschreven worden als het therapeutisch gebruik van onder andere etherische oliën, CO2-extracten, absolues en hydrolaten om ons lichamelijk, emotioneel en geestelijk welzijn te ondersteunen en bevorderen.
Etherische oliën kunnen ondersteuning bieden bij veel soorten klachten: slaapproblemen, spijsverteringsklachten, hormonale disbalans, emotionele klachten zoals depressiviteit, angst of faalangst. In mijn praktijk gebruik ik etherische oliën soms ook in zalven ter ondersteuning bij huidproblemen, wond- en littekenherstel, acné, astmatische klachten, pijnklachten en meer.
Ook als het gaat over samenstellingen met etherische oliën, maak ik alles op maat, afgestemd op jouw lichaam en jouw verhaal. Hierbij houd ik altijd rekening met contra-indicaties zoals medicijngebruik, diabetes, een te hoge of lage bloeddruk, epilepsie en meer. Ook als je zwanger bent, deze wens hebt en/of borstvoeding geeft, kun je ervan op aan dat ik alleen ingrediënten en oliën gebruik die veilig zijn voor jou (en je kindje).
Onderdeel van de opleidingen en trainingen die ik gevolgd heb zijn de vakken farmacologie en kinetica. Dit betekent dat ik gedegen kennis heb van de routes die de moleculen van etherische oliën in ons lichaam afleggen, door welke CYP450-enzymen* ze worden omgezet, welke andere organen bij deze omzetting betrokken zijn en welke etherische oliën niet gebruikt kunnen worden op het moment dat je ziek bent, medicatie gebruikt, enzovoort.
Als (klinische kruidengeneeskundige en) aromatherapeut ben ik intensief getraind om met artsen en therapeuten samen te kunnen werken, een aspect van mijn werk waar ik enorm van geniet. Ik ben opgeleid in het onderzoeken en uiteenzetten van de metabole routes* van etherische oliën (farmacologie), met als doel om te bepalen of deze complementair al dan niet ingezet kunnen worden bij reguliere medische behandelingen en therapieën.
Ik adviseer iedereen die medicijnen gebruikt en/of door een arts behandeld wordt om te overleggen of hij/zij akkoord gaat met complementaire zorg door middel van aromatherapie. Uiteraard kan een arts altijd even contact met me opnemen als hij meer wil horen over de zorg die ik vanuit mijn praktijk kan bieden.
Wat zijn etherische oliën?
Etherische oliën worden ook wel vluchtige oliën of essentiële oliën genoemd. Het zijn werkzame inhoudstoffen van bepaalde planten en ze zijn onderdeel van heel veel andere stoffen die in planten voorkomen. Al deze stoffen hebben een algemene of specifieke (geneeskrachtige) werking, net als etherische oliën.
Etherische olie geeft geur aan de plant, het aroma, dat je de essentie van de plant kunt noemen. Het ‘essentiële’ is daarmee de noodzakelijke aanwezigheid van de geurstof, die de plant nodig heeft om voort te planten, te overleven en communiceren. En het bijzondere is dat we deze prachtige stoffen ook in kunnen zetten om ons welzijn te ondersteunen.
De geurmoleculen worden gevormd in het chloroplasma; in klieren en zakjes aan de onderkant van blad, in het zaad, de bast, het hout, kleine holle haartjes op het blad, holle buisjes in een houtkern, in de voorraadholten van een schil en andere delen van de plant. Daar verbindt de geurstof zich met glucose om glycosiden te vormen, die in de hele plant verspreid worden. Etherische oliën dragen bij aan de stofwisseling van een plant en worden daarom ook wel eens plantaardige hormonen genoemd. In de plant nog een ‘essence’, en na distillatie, persing of enfleurage wordt dit etherische olie genoemd, waar binnen de aromatherapie dankbaar, maar ook wijs, gebruik van wordt gemaakt.
Hoe het werkt
Je kunt etherische oliën inhaleren, op je huid aanbrengen en (onder deskundige begeleiding) innemen. Ook kunnen ze onder deskundige begeleiding (van een arts) vaginaal, anaal en intraveneus worden toegepast.
Hoe je etherische oliën ook gebruikt, de inhoudsstoffen (moleculen) komen via je bloedbaan altijd in de lever terecht, waar ze worden omgezet naar wateroplosbare stoffen die ons lichaam kunnen opnemen. Dit is een proces dat zich herhaalt totdat alle moleculen (die ook tijdens dit proces weer ontstaan) omgezet zijn. Deze wateroplosbare stoffen worden vervolgens door de nieren uitgescheiden via onze urinewegen en onderweg worden de werkzame stoffen door ons lichaam opgenomen, waardoor geestelijke, emotionele en lichamelijk klachten op een positieve manier kunnen beïnvloeden.
Als je etherische olie inhaleert, gebeurt er alleen nóg iets bijzonders. Van geïnhaleerde oliemoleculen komt namelijk ongeveer 5% in je hersenen terecht (en 95% in je longen) en daar vloeien twee krachtige processen uit voort:
- Het eerste proces is dat ons reukzintuig een signaal van onze hersenen krijgt dat we iets kunnen ruiken. We kunnen de geur vervolgens wel of niet identificeren, waar een (emotionele) reactie op volgt door bijvoorbeeld een fijne of minder fijne associatie die we bij de geur hebben. Zo kun je bijvoorbeeld misselijk worden van de geur van lavendel, omdat je ooit in een lavendelbad heel misselijk werd. En word je misschien heel blij van de geur van sinaasappel omdat het je herinnert aan een geweldig zomer toen je nog een klein meisje was.
- Het tweede proces dat ontstaat is dat oliemoleculen via de reukzenuw (die zich achterin onze neus bevindt) elektrische signalen geeft aan het limbisch systeem, dat ook wel ons emotioneel geheugen wordt genoemd. Dit systeem speelt tevens een belangrijke rol in het reguleren van ons hartritme en geheugen, onze ademhaling, bloeddruk en hormoonbalans. De hypothalamus, die onderdeel is van het limbisch systeem, is de besturing van ons hormoonhuishouding en ons autonome zenuwstelsel, dat bestaat uit functies die los staan van onze wil. Denk hierbij bijvoorbeeld aan onze spijsvertering en bloedsomloop. Door gebruik van etherische oliën kunnen we al deze organen en orgaansystemen beïnvloeden en ons welzijn ondersteunen. In deze blog kun je daar meer over lezen.
Houd in gedachten dat als je geen geuren kunt ruiken, het effect van aromatherapie in principe alleen lichamelijk zal zijn.
Inname van etherische oliën
Ik adviseer inname van etherische zelden, omdat etherische oliën enorm potent zijn en inname over het algemeen meer risico’s met zich meebrengt dan inhalatie of gebruik op de huid. Mocht ik toch van mening zijn dat inname de beste manier is om bepaalde klachten te ondersteunen, raad ik aan om dit alleen onder deskundige begeleiding te doen (eventueel in samenwerking met een behandelend arts of specialist). Inname heeft over het algemeen als doel om ondersteuning te bieden bij interne infecties, parasieten en spijsverteringsproblemen. Hier worden speciale capsules voor gebruikt en als etherische oliën specifiek worden ingezet voor de ondersteuning van de darmen hebben deze capsules zelfs een speciale coating (enterische capsules genaamd).
De meeste etherische oliën hebben sterke antibacteriële eigenschappen. Daarom raad ik aan om tijdelijk probiotica te slikken op het moment dat je etherische oliën inneemt voor bacteriële infecties, mits probiotica bij jouw lichaam en (overige) klachten past.
In 2023 hoop ik mijn certificering af te ronden om onder andere zetpillen, pessariums, pastilles en capsules met etherische oliën te formuleren en maken voor bovengenoemde klachten. En hoewel ik vaak eerder kies voor het gebruik van kruiden bij dergelijke klachten, zie ik ernaar uit om ook deze kennis in de praktijk toe te gaan passen wanneer dit nodig is.
Hydrolaat-therapie
Een hydrolaat wordt ook wel een bijproduct van oliedestillatie genoemd. Dit ‘water’ waarin sterk verdund ook moleculen van etherische olie aanwezig zijn, wordt binnen aromatherapie ook ingezet bij verschillende lichamelijk en emotionele klachten. Hydrolaten hebben een milde therapeutische werking , waardoor ze heel fijn zijn om in te zetten bij kinderen, hooggevoelige mensen, ouderen en mensen die ernstig ziek zijn en/of veel medicijnen gebruiken. Hydrolaten kunnen over het algemeen ook veilig ingenomen worden.
Ik specialiseer me momenteel in hydrolaat-therapie en zal vanaf begin 2023 specifieke zorg hierin aanbieden.
Farfalla
De meeste etherische oliën die ik gebruik zijn van het merk Farfalla. Deze oliën hebben mij persoonlijk enorm op mijn weg geholpen naar een betere gezondheid, maar ook veel vrouwen (en kinderen) binnen mijn praktijk. Mijn keuze voor dit merk gaat echter verder dan deze ervaringen.
Voor de vervaardiging van hun etherische oliën gebruikt Farfalla alleen biologische, biodynamische en in het wild geplukte planten, bloemen, zaden, enzovoort. Zaden die ze gebruiken voor het telen van planten zijn zuiver en niet ‘ontsmet’ met pesticiden. Farfalla garandeert dat er niets anders in hun flesjes zit dan de etherische olie die ze uit specifieke planten gewonnen hebben. Dus geen mengingen met anderen oliën, synthetische aanvullingen, of weglatingen van inhoudstoffen om de geur van de olie aangenamer te maken of altijd hetzelfde te laten ruiken. Etherische oliën moeten stuk voor stuk voldoen aan bepaalde eisen met betrekking tot de inhoudstoffen. Zijn deze niet in balans, omdat een oogst bijvoorbeeld mislukt is door weersomstandigheden, dan zal de olie niet verkocht worden. Dat is een heel kostbaar besluit, en reden te meer voor dit prachtige familiebedrijf om er altijd alles aan te doen om kwaliteit te leveren.
Farfalla staat ook voor een hoge standaard met betrekking tot bodemgezondheid per gewas en let er tevens op dat een plant op de goede tijd geoogst wordt om zo de beste kwaliteit etherische olie te kunnen destilleren. Sommige planten moeten in de lente worden geoogst, andere in de winter, en Farfalla houdt daarbij ook rekening met het moment van de dag waarop geoogst moet worden om zo de kwaliteit van hun oliën te waarborgen. In dit proces zorgen ze ook voor korte vervoerstijden, goede destilleerketels die de kwaliteit van de oliën niet beïnvloeden, en waarborgen ze dat elke plant optimaal wordt gedestilleerd: sommige een paar uur en andere tot wel 36 uur.
Farfalla weet wat nodig is om de beste kwaliteit olie uit een plant te winnen en deze deskundigheid en integriteit spreken mij aan. Net als het feit dat je van elke olie een kwaliteitsrapport kunt aanvragen. Het is een mooi familiebedrijf, dat hun boeren kent en eerlijke lonen betaalt. Ook zijn al hun etherische oliën en al hun verpakkingsmateriaal fairtrade, worden e-mails persoonlijk beantwoord, zijn van alle etherische oliën rapporten beschikbaar, steunt de organisatie prachtige ontwikkelingsprojecten, werken ze samen met natuurbeheerders en hebben ze hun (internationale) certificeringen op orde. Dit alles geeft mij vertrouwen in het bedrijf.
Ik verkoop geen producten van Farfalla (of andere merken) en verdien er ook geen geld mee om dit merk te gebruiken of om over dit merk te schrijven.
Etherische oliën die dit prachtige bedrijf niet heeft, bestel ik bij andere bedrijven. Ook dan kies ik alleen voor biologische gecertificeerde oliën waar een kwaliteitsrapport van beschikbaar is.
Tot slot
Ik geloof dat aromatherapie onze gezondheid krachtig kan ondersteunen en helpen bevorderen, maar ik geloof ook in balans en een holistische aanpak.
Als je bijvoorbeeld heel de dag op je telefoon of achter je computer zit en veel hoofdpijnklachten hebt, lijkt het me verstandig om eerst te kijken hoe je daar verandering in kunt brengen voordat je de gewoonte ontwikkelt om alleen maar met etherische oliën de hoofdpijn te verzachten. En als je veel last hebt van je darmen door de manier waarop je eet, vind ik het raadzaam om je voedingspatroon eens onder de loep te nemen voordat je op etherische oliën gaat ‘leunen’. In de tussentijd kunnen etherische oliën je zeker op weg helpen, maar voor mij is de weg naar gezondheid altijd holistisch, waarbij ik verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gezondheid hoog in het vaandel heb.
*
Een metabole route geeft onder andere weer door welke (lever)enzymen de inhoudstoffen van medicijnen, kruiden en etherische oliën in het lichaam worden omgezet, zodat je lichaam ze goed kan distribueren en opnemen. Cyp450-enzymen zijn (lever)enzymen die betrokken zijn bij de omzetting van onder andere medicijnen, kruiden, etherische oliën maar bijvoorbeeld ook een rol spelen in de productie van cholesterol.